I ungdomsskulen:

Føresette kan søkje om fritak for vurdering med karakter dersom eleven har ein individuell opplæringsplan (IOP) i faget. Ein IOP bygger på ei sakkunnig vurdering frå Pedagogisk-psykologisk teneste (PPT). Den sakkunnige vurderinga må opne for fritak for vurdering med karakter for at ein skal kunne søke om dette. Dersom den individuelle opplæringsplanen avviker mykje frå ordinær læreplan, kan det være naturlig med karakterfritak. I ungdomsskulen vil ikke fritak med vurdering i karakter trekke ned karaktergjennomsnittet som en konkurrerer med når en søker vgs. Dersom søkinga er større enn det det er plass til på det enkelte utdanningsprogram og den enkelte skule, vert det laga venteliste etter karaktergjennomsnittet. Dersom en har "ikkje vurdert" (IV), vil dette telle med og dra snittet nedover.

I vidaregåande skule (vgs):

Ein kan ha med seg fritak for vurdering med karakter frå ungdomsskulen til den vidaregåande skule, men kan som hovudregel ikkje få nye karakterfritak i vgs. Dette blir vurdert av den vidaregåande skulen, men mange som har nokre få karakterfritak i ungdomsskulen, har som oftast karakterar i alle fag på vgs. Nye fritak for vurdering med karakter det går ann å søkje om på vgs er i faga kroppsøving, sidemål og andre framandspråk. Det er ikkje sidemål og andre framandspråk i dei yrkesfaglege utdanningsprogramma. Dersom ein har fritak for vurdering med karakter i den vidaregåande skulen, går ein som regel mot grunnkompetane. Ein får då ikkje vitnemål eller fagbrev. Det er likevel mogleg å oppnå fagbrev gjennom ordninga praksiskandidat. Står ein fem år i jobb, kan ein ta fagbrev utan bestått fellesfag. Les meir her om ordninga praksiskandidat.